26. Định Dạng Đơn Đoạn Thơ (Single-Verse Form)
Trong định dạng đoạn thơ này, các lời bài hát khác nhau được đặt trên cùng một phần nhạc và được lặp lại liên tiếp. Điệp khúc (chorus) và đoạn nối (bridge) thường được loại bỏ trong hình thức này, do đó tiêu đề bài hát thường xuất hiện ở dòng đầu tiên hoặc cuối cùng của đoạn thơ.
Định dạng này hiệu quả khi một câu chuyện đang được kể, sử dụng mỗi đoạn thơ để đẩy hành động tiến về phía trước. Các bài thánh ca nhà thờ thường thuộc thể loại này, cũng như nhiều bài dân ca. Nhiều bài hát của Bob Dylan, Joni Mitchell, Joan Baez và Judy Collins cũng sử dụng hình thức này.
Điều đặc biệt quan trọng là giai điệu của bạn phải thú vị trong định dạng này để nó có thể chịu được sự lặp lại của các phần giống hệt nhau. Thường thì một đoạn nhạc có thể xen kẽ giữa các đoạn thơ để tăng thêm sự thú vị. Đôi khi, một người viết thêm vào một đoạn giống như điệp khúc, nhưng không chứa tiêu đề hook của bài hát. Những bài hát như vậy thường được coi là một biến thể của định dạng đơn đoạn thơ.
Số lượng đoạn thơ trong một bài hát được viết theo định dạng đơn đoạn thơ rất đa dạng. Bài hát "By the Time I Get to Phoenix" của Jimmy Webb (bản hit đột phá của Glen Campbell) chỉ mất ba đoạn thơ để kể câu chuyện. Mỗi đoạn thơ được xây dựng tốt trình bày một địa điểm mà ca sĩ đang nghĩ đến khi anh ta bắt đầu hành trình rời xa người yêu cũ ở California. Bài hát nói về những gì cô ấy sẽ làm khi ca sĩ đến mỗi trong ba điểm đến: Phoenix, Albuquerque, và Oklahoma. Tiêu đề bài hát chỉ được nhắc đến một lần, ở dòng đầu tiên của đoạn thơ đầu tiên. Điều đó là do mỗi đoạn thơ mô tả một địa điểm khác nhau, mà Webb đã khéo léo thể hiện ở những dòng đầu tiên của mình. Webb khéo léo sử dụng lời bài hát ở những phần khác trong bài — ví dụ, "She'll just hear that phone keep on ringin' off the wall" (Cô ấy sẽ chỉ nghe thấy điện thoại cứ đổ chuông liên tục trên tường) được theo sau bởi một cụm từ đơn giản "That's all." Đúng với định dạng đoạn thơ, bài hát kể một câu chuyện tiến triển từ đoạn thơ này sang đoạn thơ khác.
(đoạn này quan trọng, nên mình sử dụng hết luôn!)
Thêm một vài ví dụ điển hình:
- All Along the Watchtower - Bob Dylan
- Doves Cry - Prince
- Born in the U.S.A. - Bruce Springsteen
27. Định Dạng Hai Đoạn Thơ (Two-Verse Form)
Trong những bài hát kinh điển được các nhà soạn nhạc người Mỹ sáng tác cho phim và Broadway từ những năm 1940 đến những năm 1960, định dạng hai đoạn thơ đã trở nên phổ biến. Do không có điệp khúc, nó không được sử dụng nhiều trong nhạc pop từ những năm 70 trở đi, nhưng nhạc sĩ Lionel Ritchie đã sử dụng một phiên bản mở rộng của định dạng hai đoạn thơ cho bài hát hit "Hello" của ông vào thập niên 80.
Định dạng này, như tên gọi của nó, chỉ bao gồm hai đoạn thơ, nhưng nó kể một câu chuyện hoàn chỉnh và gọn gàng. Mỗi đoạn thơ theo truyền thống dài 16 ô nhịp (tham khảo Chương 8 để biết thêm về ô nhịp). Đoạn thơ thứ hai thường là một sự lặp lại về mặt âm nhạc của đoạn đầu tiên, nhưng trong một số bài hát, đoạn thơ thứ hai giống đoạn đầu tiên, bắt đầu theo cùng một cách nhưng kết thúc về mặt âm nhạc khác đi.
Thêm một vài ví dụ điển hình:
- Good Riddance - Billie Joe Armstrong
- In My Life - John Lennon, Paul McCartney
- White Christmas - Irving Berlin
28. Ngoài ra còn các Form khác như:
- The Verse - Chorus Form
- The Verse - Chorus Form using a pre-chorus
- The Verse - Chorus Form using a brigde
- The Verse - Chorus Form using both a pre-chorus a brigde
29. Khi phân tích cấu trúc các bài hát yêu thích của mình, hãy chú ý cách những tác phẩm vĩ đại thúc đẩy các giới hạn của kỹ thuật sáng tác để đạt được tác động tối đa. Khi bạn đang nghe và ghi chú, hãy đặc biệt xem xét kỹ các lĩnh vực sau:
- Điều gì ở mỗi phần khiến nó nổi bật so với phần còn lại của bài hát? Ví dụ, hãy chú ý cách câu chuyện phát triển từ đoạn thơ này sang đoạn thơ khác khi bài hát mở ra, cách điệp khúc nâng bài hát lên một tầm cao mới, và cách đoạn nối làm nhiệm vụ của nó bằng cách mang đến cho người nghe những thay đổi hợp âm mới mẻ và "vũ khí cảm xúc" mới.
- Điều gì thực sự bất thường hoặc độc đáo về cấu trúc hay cách sáng tác? Hầu hết các bài hát bạn gặp mà đã vượt qua thử thách của thời gian đều có một hoặc nhiều yếu tố giúp nó nổi bật hơn so với những bài khác. Bài "We Built This City" (do Bernie Taupin, Peter Wolf, Martin Page, và Dennis Lambert sáng tác), bản hit thập niên 80 của Starship, bắt đầu ngay với điệp khúc dễ hát theo. Một số bài hát đi ngược lại logic bằng cách dịch giọng xuống, thay vì lên, ở điệp khúc cuối cùng. Hãy tìm những yếu tố đặc biệt đó trong những bài hát thực sự thu hút sự chú ý của bạn.
- Tiêu đề xuất hiện ở đâu trong các bài hát yêu thích của bạn? Những người viết táo bạo thường bỏ qua thói quen truyền thống là đặt tiêu đề ở đầu điệp khúc. Hãy chú ý đến những bài hát đặt tiêu đề ở cuối điệp khúc hoặc trong đoạn thơ hay tiền điệp khúc, hoặc loại bỏ hoàn toàn tiêu đề.
30. Khi một người đánh cá quăng mồi, anh ta chờ đợi — đôi khi cả ngày — để một con cá không ngờ tới tìm thấy lưỡi câu. Là một nhạc sĩ, bạn không có cái "sang chảnh" là để người nghe chờ đợi lâu như vậy để tìm thấy hook, cái phần hấp dẫn đọng lại trong tâm trí người nghe và không chịu buông tha. Bạn phải "móc câu" người nghe ngay lập tức để họ muốn nghe phần còn lại của bài hát — và tiếp tục nghe đi nghe lại bài hát đó.
31. Từ góc độ âm nhạc, hook là phần năng động nhất của bài hát. Nhiều khi hook là những câu lời bài hát thường được theo sau bởi một hình thái âm nhạc để nhấn mạnh câu lời đó. Kỹ thuật này được minh họa tuyệt đẹp trong bài "Sultans of Swing" của Dire Straits.
Hãy "giăng mồi" hook bằng cách cho phép người nghe tin rằng họ biết bạn đang đi đâu. Hãy để họ nghe một đoạn hợp âm đơn giản một hoặc hai lần. Cung cấp cho họ một giai điệu dường như có một kết thúc dễ đoán. "Cho" họ những lời bài hát và vần điệu có vẻ hiển nhiên. Đánh lừa họ vào một cảm giác an toàn giả tạo. Sau đó, giật mạnh dây câu và "kéo" họ vào!
Một số người có thể cho rằng hook là một cuộc phục kích âm nhạc, nằm chờ một cuộc tấn công bất ngờ, ẩn mình cho đến thời điểm thích hợp. Bất kể loại hook bạn chọn sử dụng là gì, điều quan trọng là nó phải vừa bất ngờ vừa không thể cưỡng lại.
32. Có quá nhiều hook trong một bài hát không phải là điều tốt. Nếu mọi cụm từ đều cố gắng giành lấy sự chú ý của người nghe, việc ghi nhớ một hoặc hai cụm từ chính có thể trở nên khó khăn. Một số câu trong bài hát của bạn nên thúc đẩy hành động và giúp kể câu chuyện, nhưng chúng không nên tự gây chú ý. Tương tự, hãy đảm bảo rằng bạn không có quá nhiều hook giai điệu cạnh tranh với nhau trong một bài hát. Quá nhiều hook giai điệu có thể làm lu mờ hook chính và khiến người nghe bối rối không biết phần nào mới là phần thực sự quan trọng. Như người ta nói, "Quá nhiều hook làm hỏng nồi canh." (Chà, ít nhất là từ góc độ của một nhạc sĩ!)
